Dünyanın ve Türk havacılık tarihinin ilk zenci pilotu olan Arap Ahmet, Türk Hava Kuvvetlerinin ilk Türk pilotu ünvanına sahip. Anadolu’nun çeşitli illerinde çeşitli görevler yapan Ahmet Ali’ nin hikayesine bakıyoruz...
Türk ve dünya havacılık tarihinin siyahi ilk pilotu Arap Ahmet!
Türklerin ve Osmanlı devletinin ilk zenci pilotu olan Arap Ahmet aslen Nijerya Çad doğumlu bir kadının torunu.
Köle ticaretinin yoğun olduğu Nijerya, bir çok ülkeye köle pazarlıyordu. Kervanlar aracılığı ile Sahra Çölünü aşan köleler, Akdeniz üzerinden gemilerle İstanbul’a kadar ulaştırılıyordu.
İstanbul’ da köle pazarı Kapalıçarşı Nur-I Osmaniye kapısında yer alan Tavuk Pazarı denilen civardaydı. İstanbul genelinde köle pazarları bulunsa da en yoğun yer burasıydı. Osmanlı’nın köleliği ve köle ticaretini yasaklamasıyla birlikte bu pazarlar tamamen kaldırıldı.
İstanbul’da satılan kadın bir kölenin kızı olan Zenciye Emine kendisi gibi siyahi olan Ali bey ile evlendi. Kölelikten azat edilen insanların yaşaması için İzmir’de topraklar tahsis edilmişti. Zenciye Emine ve Ali bey İsranbul’dan ayrılarak bir süre sonra İzmir’e yerleştiler.
Evliliklerinden üç çocuk sahibi olan Ali Bey’in en büyük oğlu Ahmet Ali idi. Sonradan Arap Ahmet olarak anılan Ahmet Ali bir deniz sevdalısıydı. Denizci olmak için girdiği Haddehane Mektebinden üsteğmen olarak mezun oldu. Ancak 1904 yılında Wright Kardeşler Arap Ahmet’in kaderin yön verecek ilk uçuş denemesini başarıyla gerçekleştirmişti.
Uçmak devletler için güç, insanlar için ise merak konusu ve karizma demekti. 1904’te başlayan bu gövde gösterisi kısa zamanda askeri alanda kullanılmaya başladı. 1909’da ABD ilk askeri uçağını aldı. 1911 de İtalyanlar askeri uçaklarını Trablusgarp savaşında denediler. Almanlar, İngilizler ve Fransızlar da pilot eğitimlerine ağırlık verdiler.
Osmanlı Döneminde Havacılık Başladı
Osmanlı ordusu bu gelişmelerden geri kalamazdı.
13 Ekim 1910'da Harbiye Nazırlığı'nın Fen Kıtaları ve Müstahkem Mevkiler Umumi Müfettişliği'ne bu konuda gönderdiği yazı, askeri havacılığın kuruluşu için atılmış ilk adım olarak kabul edilir. Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa'nın çabalarıyla ilk tayyareler alındı ve pilot olabilecek birkaç genç İngiltere ve Fransa'ya gönderildi.
Louis Bleriot'nun Pau'da 1909'da açtığı Ecole Bleriot ile İngiltere'de 1910'da açılan Bristol Flying School, Türk ordusunun gençleri yolladığı ilk özel uçuş okullarıydı. Çarkçı oldukları ve gemi makine sistemini iyi bildikleri için uçak makinisti olmak üzere bu okullara yollanan bahriyelilerin çoğu, denizcilik sevdasından vazgeçip havacılığa yoğunlaştılar.
1912'de kurulan Tayyare Komisyonu'nun çabalarıyla İstanbul Yeşilköy yakınlarında bir uçuş alanı ve iki hangar yapıldı, bir tayyare mektebi açıldı.
25 Haziran 1914'te bu okulun yanında bir de Deniz Tayyare (Bahri Tayyare) Mektebi kuruldu. Ahmet Ali, aynı gün buraya atanan ilk deniz subaylarından biriydi.
Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla tayyare mektebi müdürü De Goys savaşmak için ülkesine döndü. Okula bir Alman olan Yüzbaşı Serno yeni müdür olarak tayin edildi.
Arap Ahmet 1917'de yüzbaşı oldu, 18 Aralık 1917'de Berlin'e gönderilerek eğitim uçuşlarını tamamladı ve Temmuz 1918'de geri döndü, İzmir Bahri Tayyare Bölüğü'ne atandı. 1920'de geçici olarak merkeze atandı.
Yunan savaş gemilerinin Akdeniz ve Karadeniz'de karakollar kurmuş geçen gemileri kontrol ediyor ve bazılarına da el koyuyordu. Birinci Dünya Savaşı'ndan kalan Haliç'teki uçakların Anadolu’ya götürülmesi gerekiyordu. Ancak boğazdan geçişin denetlenmesi uçakların götürülmesine engel teşkil ediyordu. Nihayet parçalanarak Anadolu’ya kaçırılan beş uçaktan üçü Amasra’ya teslim edildi.
Arap Ahmet 1922’de kaçırılan uçaklardan birinin pilotu olarak Amasra’ya gönderildi. Görevi Marmara’dan itibaren Batı Karadeniz üzerindeki gemileri izlemek ve raporlamaktı. Türk havacılık tarihinde önemli bir yeri olan Arap Ahmet, 1928de İzmir Hava Müsteşarlığına atandı.
Soyadı kanunu ile birlikte Çelikten soyadı alan Ahmet Ali, 1969 da vefat etti.
